ALASKAN MALAMUTE

Ginuś_Lexiuś

POCZATKI RASY
Przed 35 tysiącami lat ludzie migrując z Centalnej Azji przekroczyli Cieśninę Beringa wraz ze swoimi psami w typie szakala (Canis aureus). Psy te, krzyżowane z arktycznymi wilkami (Canis lupus) ewoluując na przestrzeni wieków dały początek rasom arktycznym, między innymi malamutom. W epoce neolitu, 3500 - 2000 lat p.n.e., wykształcił się charakterystyczny typ psów
północnych, który przetrwał do dnia dzisiejszego. Psy w typie malamuta istniały więc już przed pięcioma tysiącami lat. Północne szpice charakteryzujące się szorstkim, kudłatym futrem, szpiczastym pyskiem i zakręconym nad grzbietem ogonem, występowały praktycznie we wszystkich możliwych umaszczeniach.

Od samego początku istnienia Inuitów towarzyszyły im psy, tysiące lat przed wynaleziem sań. Bez nich podróż i polowania byłyby niemożliwe - człowiek w żaden sposób nie przetrwałby w Arktyce bez psów, nie mając żadnego środka transportu na bezkresnych śnieżnych pustyniach, które musiał na długich trasach przemierzać w poszukiwaniu zwierzyny. Dowody archeologiczne wskazują, że zaprzegi jakie znamy obecnie mogły być użyte nie wcześniej niż 300-500 lat temu, aczkolwiek wcześniej używano psów jucznych i travois - dwóch żerdzi, któych końce połączone były nad grzbietem psa, a drugi koniec ciągnął się po ziemi, pomiędzy nimi mocowano ładunek. Psów
używano także przy zdobywaniu pożywienia - polowano z nimi na niedźwiedzie polarne i inne arktyczne ssaki.

Kiedy człowiek zasiedlił obszary dalekiej Północy, zaczął kształtować psy zgodnie z różnymi potrzebami, wyłąniając w ten sposób poszczególne rasy. Także Malehmiuci wyhodowali stopniowo psy w swoim własnym typie, silne, wytrzymałe i potrafiące doskonale pracować przy oszczędnym wyżywieniu. Po upolowamiu dużej zdobyczy psy transportowały mięso do osady. Kiedy w danym rejonie brakowało żywności, całe osady pakowały swój dobytek na psy i przenosiły się gdzie indziej. Psy ciągnęły lub niosły ładunek, a człowiek szedł przed nimi w rakietach śnieżnych torując drogę w śniegu, by psom łatwiej było pokonywać szlak. To tłumaczy dlaczego potrzebowano psów silnych i potrafiących przemierzać długie trasy, ale ich szybkość nie była już istotna - psy
poruszały się w umiarkowanym tempie, tak by ładunek dotarł na miejsce nienaruszony. Żadna inna rasa na świecie nie dorówna dziś malamutom w długotrwałym ciągnięciu ciężkich ładunków - do tego zadania zostały one wyselekcjonowane w doskonałym stopniu.
Mahlemuckie osady znajdowały się wokół Kotzebue Sound w północno-zachodnej części Alaski i tam właśnie narodziła się rasa alaskan malamutów. Niektórzy z eksploratorów opisują też podobne psy na terenach wybrzeża bardziej na południe. Najwyraźniej ludzie i ich psy migrowali w te rejony, gdzie bylo wiecej pożywienia. Przybrzeżne tereny miały więcej do zaoferowania - bogactwo ryb i zwierzynę zmieniającą się wraz z porami roku. Wszystko to sumujac się miało
wpływ na zasięg populacji psów zarówno na północ jak i na południe od pierwotnych osad wokół Kotzebue Sound. Malamuty doskonałego typu spotkać można było na tych terenach aż do połowy lat sześćdziesiątych.
Inuici Mahlemut znani też jako Kuvanmiut albo Kobuk, wiedli życie o stosunkowo dobrym standardzie, pracowali ciężko i wciąż rozwijali u swoich psów siłę, inteligencję i niezawodnoś©ć na coraz wyższym poziomie. Zwykli mawiać, ze psy sa najedzone tak często, jak często oni sami posilają się na szlaku. To humanitarne podejście zaprocentowało w temperamencie alaskan malamutow - mają one, podobnie jak samojedy, lepszy charakter niż pozostale arktyczne psy
pociągowe, są bardziej kontaktowe, towarzyskie, przyjazne wobec ludzi. Kiedy sobie uświadomimy, jak wiele pracujących psów bylo fatalnie traktowanych, niedożywionych i eksploatowanych ponad miarę, trudno byc zaskoczonym, ze wiele arktycznych ras ma złe usposobienie. Malamute byli natomiast życzliwi i łagodni wobec swoich psów, które w związku z tym borykać się musiały jedynie z surowym klimatem, a nie z okrutnymi praktykami jak u niektórych innych ludów arktycznych. W innych plemionach było z tym o wiele gorzej. Chore psy były porzucane. Zdarzało się, że nieposłuszny pies zostawiał na szlaku krwawy ślad po obcięciu ogona lub był duszony do utraty nieprzytomności. Powszechną praktyką było dotkliwe bicie psów na przykład hamulcem sań. Psy gryzące uprząż były wieszane by straciły przytomność, po czym wybijano im tylne zęby. Koriaci ucinali wykastrowanym psom ogony, wierząc, że będą dzięki temu szybsze. Mieli także zwyczaj trzymania szczeniąt w ciemnych dołach w ziemi od urodzenia do czasu aż można było je przypiąć do zaprzęgu - szczeniaki były po wyciągnięciu tak rozentuzjazmowane, że trudno je było utrzymać, kiedy wyrywały się do biegu.
Suki w ciąży często pracowały aż do chwili porodu, jeśli miał on miejsce w drodze, szczenięt były porzucane. Jedynie szczenięta urodzone w domu miały szansę na przeżycie, jeśli zaopiekowały się nimi kobiety.
Przeżywały i co za tym idzie rozmnażały się jedynie najsilniejsze osobniki. Pomijając nawet naturalną selekcję, pamiętać trzeba, że podczas długich wypraw psy nie tylko pracowały dla
człowieka, ale były też zapasem świeżego mięsa dla ludzi i pozostałych psów, więc osobniki nie mogące podołać wymaganiom klimatu i ciężkiej pracy po prostu zabijano i zjadano. Psy zaprzęgowe żyły krótko, średnio około 7 lat. Ginęły od odmrożeń, z głodu, w walkach z innymi psami i z
drapieżnikami, w wypadkach na trasie, w wyniku chorób. Wiele stawało się ofiarą ludzkiego okrucieństwa i zaniedbania.
W surowym arktycznym klimacie, ciężko pracując, na skąpych racjach pożywienia, przetrwać mogły jedynie osobniki najtwardsze nie tylko fizycznie, ale i psychicznie. Malamuty były łagodne wobec ludzi, ale nie wobec siebie nawzajem. Ich życie było ciągłą walką: o przetrwanie w ekstremalnych warunkach pogodowych, o jedzenie, względy człowieka, pozycję w stadzie, o suki. Zaprzęgi nie zachowywały się tak jak te, które widujemy na wyscigach. Psy często brutalnie ze sobą walczyły i wiele z nich podczas tych walk ginęło. Kłótliwym psom wyrywano bądź wyłamywano zęby. Walka o przywództwo w stadzie była walką na śmierć i życie - przegrywającego psa rozszarpywała reszta stada.

Dieta psów arktycznych oparta była na resztkach mięsa i tłuszczu foki, wieloryba i morsa, często gnijących. Kiedy brakowało jedzenia, psy zjadały dosłownie wszystko, łącznie z uprzężami i linkami. Psy żyjące bardziej na południe były oczywiście lepiej żywione, dostawały głównie suszone ryby. Zimą karmiono je swego rodzaju zupą robioną z suszonych otłuszczonych ości łososia. Psy dostawały jeden posiłek dziennie, wieczorem, po skończonej pracy, wtedy też były pojone. W ciągu dnia zaspakajały pragnienie liżąc śnieg. Lizanie śniegu łagodziło także powodowane głodem bolesne skurcze żołądka. Nieraz psy pracowały ciężko przez wiele dni bez jedzenia i zadzwiające jest, jak głodując mogły nie tylko przeżyć, ale jeszcze pracować.

Mahlemuci rozmnażali tylko najlepsze i najbardziej obiecujące młode psy, ponieważ nie mogli prowadzić większej hodowli ze względu na stały deficyt pożywienia. Psy agresywne wobec ludzi zabijano i zjadano, stąd dzisiejsza niezwykła łagodność tej rasy. Od wyniku polowań zależała ilość pożywienia niezbędna zarówno dla ludzi, jak i dla psów; w czasie jego niedoborów psy często zmuszone były walczyć między sobą o marne resztki, jakie przypadły im w udziale. Psy nie przeznaczone do hodowli byly wcześnie kastrowane. Wykastrowane psy mniej jadły i nie miały
skłonności do nieustannych bójek, lepiej dzięki temu pracowały i mogły być trzymane razem na mniejszej przestrzeni. Zdarzało się, że jedynie lider był niewykastrowany, dzięki czemu łatwiej mógł utrzymywać porządek w stadzie.

Malamute traktowali swoje psy z estymą i miały one dla nich olbrzymią wartość, w związku z czym biali ludzie mieli poważne problemy z kupieniem od nich malamutów. Tłumaczy to stosunkowo małą bazę hodowlaną, od której wyprowadzamy współczesne alaskan malamuty.

WZORZEC
WYGLAD OGOLNY I CHARAKTERYSTYKA

Alaskan Malamut jest psem silnym, dobrze zbudowanym, o głębokiej klatce piersiowej, mocnym i zwartym tulowiu. Jest najwiekszym sposrod psow pociagowych. Ledzwie ma niezbyt krotkie. Wlos okrywowy jest gesty, twardy, wystarczajaco dlugi by ochraniac podszerstek, gesty, welnisty i zwarty, o dlugosci 1 do 2 cali (2,5 - 5 cm), gdy pies jest w pelnej szacie. Wlos okrywowy jest szczegolnie obfity wokol szyi, na lopatkach i udach.

Malamut ma dobra (pewna) postawe, ktora sugeruje aktywnosc, czujnosc i ciekawosc. Glowa jest szeroka, uszy klinowate i stojace, gdy pies czuwa lub ma napieta uwage. Kufa jest masywna i zmniejsza jedynie nieznacznie swa szerokosc i glebokosc od nasady do wierzcholka nosa. Nie jest ani szpiczasta ani dluga, ani scieta. W akcji postawa Malamuta jest pewna (dumna), glowa uniesiona, spojrzenie zywe. Oczy sa ciemne, o migdalowym ksztalcie, ukosnie osadzone. Uszy male, stojace, trojkatne.

Znaczenia na pysku sa rozmieszczone w charakterystyczny sposob. Tworza one albo czepek pokrywajacy glowe, gdy pozostala czesc pyska ma jednolity kolor ogolnie zszarzalej bieli, lub tez czesc twarzowa umaszczona jest w taki sposob ze sprawia wrazenie maski. Nierzadko maska i czepek wystepuja razem. Ogon jest w ksztalcie pioropusza i noszony jest nad grzbietem jak powiewajaca kita. Nie jest podobny do ogona lisa ani nie uklada sie w zamkniety pierscien. Malamuty sa roznie umaszczone lecz najczesciej szarowilczaste badz czarno-biale. Lapy sa typu "rakiet snieznych" zwarte i duze, opuszki sa grube i sprawiaja wrazenie zwartych. Lapy sa obficie porosniete wlosem - takze miedzy palcami i miedzy opuszkami. Konczyny przednie sa proste o mocnym kosccu. Tylne konczyny sa szerokie i mocne umiarkowanie katowane w stawach kolanowych i bez krowiej postawy. Linia grzbietu jest rowna o lagodnym spadku od klebu ku biodrom. Ledzwie nic powinny byc zbyt krotkie by nie przeszkadzaly w ruchu, ktory powinien byc swobodny i niewymuszony. Wyglad wskazuje na wytrzymalosc i inteligencje.

Malamut ma wyglad wilka odnosnie postawy lecz jego wyraz pyska jest lagodny i wskazuje na serdeczne usposobienie.

TEMPERAMENT

Alaskan Malamut jest psem serdecznym, przyjacielskim i nie jest psem jednego pana. Jest to wierny i oddany towarzysz, sklonny do zabawy gdy sie go do niej zaprosi, lecz ogolnie wyrazajacy godnosc w wieku dojrzalym.

GLOWA

Glowa powinna wyrazac wysoki stopien inteligencji. Jest szeroka i mocna w porownaniu z innymi rasami "naturalnymi". Powinna byc proporcjonalna do wysokosci psa, tak ze pies nie wydaje sie byc ciezki ani gruby.

CZASZKA

Powinna byc szeroka pomiedzy uszami. Zweza sie ona stopniowo w kierunku oczu. Jest ona umiarkowanie zaokraglona pomiedzy uszami i splaszczona na wierzchu w miare zblizania sie do oczu i zaokraglona w strune policzkow ktore powinny byc umiarkowanie plaskie.

Powinna posiadac nieznaczna bruzde pomiedzy uszami. Gorna linia czaszki i krawedz gorna kufy tworza prawie jedna prosta, ktora tworzy jedynie nieznaczna wypuklosc w miejscu polaczenia.

KUFA

Powinna byc mocna i masywna w proporcji do wielkosci czaszki, nieznacznie zmniejszajac glebokosc i szerokosc od polaczenia z czaszka do wierzcholka nosa. Wargi dobrze przylegajace. Wierzcholek nosa jest czarny. Szczeki gorna i zuchwa sa szerokie i opatrzone mocnymi zebami, siekacze tworza zgryz nozycowy. Nigdy nie powinien wystepowac przodozgryz lub tylozgryz.

OCZY

Koloru kasztanowego (brazowego) w ksztalcie migdalow, sredniej wielkosci, jak na ten ksztalt oczu ustawione ukosnie. Pozadane sa oczy ciemne.

USZY

Powinny byc sredniej wielkosci, ale male w proporcji do czaszki. Gorna polowa uszu jest trojkatna, lekko zaokraglona na koncu; uszy szeroko rozstawione i usadzone na bokach, z tylu czaszki; czesc dolna (nasada) ucha laczy sie z czaszka na wysokosci zewnetrznego kata oka, co sprawia wrazenie, ze konce sterczacych prosto uszu sa odsuniete od czaszki. Kiedy uszy sa postawione, sa skierowane nieznacznie ku przodowi, kiedy pies pracuje uszy sa czesto zlozone na czaszce. Uszy wysoko osadzone stanowia wade.

TUŁÓW

Klatka piersiowa powinna byc mocna i gleboka, tulow powinien byc mocny i zwarty w swojej budowie, ale ledzwie niezbyt krotkie. Linia grzbietu powinna byc prosta, lekko opadajaca w strone bioder. Ledzwie powinny byc dobrze umiesnione i niezbyt krotkie, aby nie przeszkadzaly w swobodnym, rytmicznym ruchu, ktory idzie w parze z silna akcja napedowa tylnych konczyn. Dlugie ledzwie, oslabiajace grzbiet, takze sa wada. Ciezar nie moze byc przesadny.

LOPATKI, KONCZYNY I LAPY

Lopatki powinny byc umiarkowanie ukosne, konczyny przednie powinny byc muskularne, wyposazone w bardzo mocny kosciec. Przedramie o prawidlowej postawie, az do srodrecza ktore powinno byc krotkie, mocne i prawie pionowe gdy jest widziane z boku. Lapy powinny byc szerokie i zwarte, palce zwarte i dobrze wysklepione, opuszki grube i odporne, pazury krotkie i mocne. Powinien wystepowac ochronny wlos miedzy palcami. Konczyny tylne powinny byc szerokie, o mocno umiesnionych malych udach, stawy kolanowe umiarkowanie ukatowane, stawy skokowe szerokie i mocne, umiarkowanie ukatowane i niskie. Widziane z tylu konczyny tylne nie powinny miec koscca lukowato wygietego, lecz powinny byc proste, zarowno w postawie statycznej jak i w akcji idealnie w jednej linii z konczynami przednimi. Pies nie ma ani zbyt wasko ani tez szeroko rozstawionych konczyn tylnych.

Konczyny malamuta powinny zdradzac niezwykla sile i ogromna moc napedowa. Wszelkie oznaki niedoskonalosci lap lub konczyn, kiedy pies stoi lub jest w ruchu, powinny byc uwazane za powazna wade. Wilcze pazury na konczynach tylnych sa niepozadane i powinny byc usuwane krotko po urodzeniu.

OGON

Osadzony na przedluzeniu linii grzbietu, dobrze owlosiony i noszony powyzej grzbietu, kiedy pies nie pracuje - nie tworzy scislego pierscienia spoczywajacego na grzbiecie. Nie jest pokryty krotszym wlosem, ani noszony jak ogon lisa, ale ma raczej wyglad falujacej kity.

SZATA

Malamut powinien miec wlos okrywowy gesty i twardy, niedlugi. Podszerstek jest gesty, dlugosci 2,5 do 5 cm, welnisty i tlusty. Twardy wlos okrywowy jest stojacy. Wokol szyi szata jest gesta. Wlos okrywowy ma zmienna dlugosc, tak jak podszerstek, na ogol jednak szata jest umiarkowanie krotka do sredniej wzdluz bokow tulowia, jej dlugosc nieco wzrasta wokol lopatek i szyi, wzdluz grzbietu i na zadzie, jak rowniez na portkach i kicie. Malamuty maja na ogol szate krotka i mniej gesta latem po linieniu.

MASC I ZNACZENIA

Na ogol kolory zmieniaja sie od jasnoszarego do czarnego poprzez wszystkie posrednie odcienie. Wlos jest zawsze bialy na dolnej czesci brzucha, czesci konczyn, czesc znaczen tworzy maske. Plamy powinny byc w ksztalcie czepka lub maski. Biala strzalka na czole i (lub) obroza, lub plama na karku jest atrakcyjna i dopuszczalna natomiast laciatosc nie jest dopuszczalna.
Jedynym dopuszczalnym kolorem jednolitym jest bialy.

Znaczenia na pysku:

CZEPEK - czepek koloru nakrywa gorna czesc glowy i uszu, zazwyczaj siega mniej wiecej polowy czola
OKULARY - ciemny obszar pod oczami, dochodzacy do czepka
CIENIE - ciemne obszary pod oczami nie laczace sie z czepkiem
SZTABKA (ang. bar) - ciemny pas idacy spomiedzy oczu do nosa
GWIAZDA (ang. star) - mala biala plamka w centralnym punkcie czola (BTW gwiazda i plomien pojawiajace sie u szczeniat czesto staja sie z czasem niewidoczne)
PLOMIEN (ang. blaze) - bialy pasek idacy spomiedzy oczu przez czolo w gore czepka, moze byc roznej szerokosci i dlugosci
OPEN FACE - czepek zakrywajacy glowe bez innych znaczen na pysku
PELNA MASKA - polaczenie czepka, okularow i sztabki
MASKA - polaczenie czepka i okularow

WZROST

Wystepuja naturalne rozpietosci wzrostu. Pozadane sa wymiary: psy 25 cali (63,5 cm) w klebie, 85 funtow ang (38 kg) wagi, suki 23 cale (58,5 cm) w klebie i 75 funtow ang (34,9 kg) wagi. Niemniej stwierdzenia dotyczace wzrostu nie powinny miec wplywu na te cechy, ktore dotycza typu, proporcji i cech funkcjonalnych, jak lopatka, klatka piersiowa, lapy, ruch. Jesli uwaza sie, ze psy sa jednakowo dobre w typie, proporcjach i funkcji, to do pracy bardziej pozadany bedzie ten, ktory jest blizszy pozadanego wzrostu.

WAZNE

W ocenie alaskan malamutow ich funkcja psow pociagowych (do duzych ciezarow) powinna byc oceniana jako najwazniejsza. Sedzia powinien miec w pamieci, ze rasa ta przede wszystkim przeznaczona jest do ciagniecia ciezkich ladunkow i ze w zwiazku z tym, pies powinien byc zwarty, mocno zbudowany, o ciezkim kosccu, konczynach bez wad, mocnych lopatkach, dobrych lapach, glebokiej klatce piersiowej, chodach regularnych, dobrze skoordynowanych i posiadac cala strukture fizyczna niezbedna do skutecznego wypelniania jego pracy.

Wady eliminujace: oczy niebieskie.